‘Jammer dat het vorig jaar op dezen tijd, ik niet begonnen ben dit schrift te schrijven. Op desen tijd waren we toen al flink in spanning’
We schrijven juli 1915, de Eerste Wereldoorlog is een jaar eerder begonnen. Voor Miet Schyns aanleiding om de pen op te nemen en te beginnen aan haar eerste dagboek. Marie Francoise Louise Joseph (Miet) Schyns/Schijns (1896-1984) hield uiteindelijk tussen 1915 – 1946 een dagboek bij. Een dagboek bijhouden was voor Miet niet enkel sec verslag doen van haar dag, nee, Miet vond ook overal wat van. Dat maakt het lezen van haar dagboeken erg boeiend. Zo had ze bijvoorbeeld een conflict met de beruchte agent Piet Gerrits over het dragen van een kruisje. Gerritsen had haar gezegd dat ze dit kruisje af moest doen, maar daar was Miet duidelijk niet van gediend:
[Gerrits:] ‘Ik zeg U, dadelijk dat speldje af, of ik neem het in beslag. U krijgt een proces en een flinke douw.” Schouder ophalend stak ik het speldje aan de binnenkant van m’n revers. “U denkt misschien dat zulke dingen alleen van mij uitgaan?” Waarop Net heel nuchter “Ja, zo min of meer”. Hij woedend: “O, daar zal ik werk van maken. Dus U beweert dat ik zulke wetten uitvaardig”… Met tweeën minachtend “O nee natuurlijk niet” en ik nog “Daar hebt U de macht niet toe” en toen vonden we het genoeg, sloten weer met “Goeden morgen” en stapten door terwijl we hem nog wel twee huizen ver achter ons te keer hoorden gaan. Nu zijn we hem sedert al dikwijls tegengekomen en fietst hij soms terug om spiedend naar de revers te kijken, maar hij is lucht. Wij zien hem helemaal niet. Ik heb vroeger op school veel standjes gehad voor m’n honende en minachtende toon en blikken; nu tegenwoordig maak ik er ook nogal eens bewust gebruik van, tegen en over moffen en NSB-tuig.’
Door haar gedetailleerde omschrijvingen van de dingen die ze doet, leest of hoort vormen de dagboeken een belangrijke bron over het leven in Tilburg in de eerste helft van de twintigste eeuw, maar ook ver daarbuiten. Miet reisde veel, voornamelijk naar België (haar vader Arnold is geboren in Verviers), maar ook bijvoorbeeld Italië, wanneer ze in 1930 op bezoek gaat bij de paus.
Het handschrift van Miet Schyns is niet lastig om te lezen. Haar dagboeken waren door de enorme omvang, in totaal gaat het om meer dan 3000 pagina's, toch ontoegankelijk. Hieraan is nu een eind gekomen: van al haar dagboeken zijn nu volledige transcripties op de website gepubliceerd. Dit maakt het voor bezoekers mogelijk om in de dagboeken bijvoorbeeld op trefwoord te zoeken.
Transkribus
Bijzonder aan de transcripties is dat deze deels door artificial intelligence gemaakt zijn. Voor dit project hebben we namelijk voor het eerst gebruik gemaakt van Transkribus. Transkribus is een softwareprogramma dat een handschrift kan ‘leren’, om vervolgens zelf tekst over te zetten van handschrift naar getypte tekst.
Om het programma in staat te stellen Miets handschrift te leren hebben onze fantastische vrijwilligers hiervoor uit elk dagboek de eerste twintig pagina’s overgetypt. Op basis van deze transcripties heeft Transkribus een model gemaakt van het handschrift van Miet. Met dit model is vervolgens de overige rest van de dagboeken getranscribeerd. De foutmarge is laag: er zijn gemiddeld vier fouten per 100 tekens. Alle dagboeken zijn tot slot nog eens door een vrijwilliger doorgenomen om alle plaats- en eigennamen te controleren.
Wil je zelf eens door Miets dagboeken grasduinen? Klik dan in het archief op een dagboektitel en er verschijnt een downloadbaar PDF-bestand (zie afbeelding), veel leesplezier!
Natasja Zeegers publiceerde in 2019 een uitgebreid artikel in het tijdschrift Tilburg over Miets verzetsactiviteiten . Het is hier te lezen
Foto in het midden: Net en Miet Schyns, omstreeks 1930, collectie Regionaal Archief Tilburg.
