Het archief 871 Gemeentebestuur van Tilburg 1908-1937 met voorheen een lengte van 188 meter wordt veelvuldig door bezoekers en medewerkers geraadpleegd. Echter, zowel de ordening als de materiële verzorging liet te wensen over waardoor raadpleging moeilijk werd. Het grootste gedeelte was wel toegankelijk, maar moest toen op verschillende manieren worden benaderd. Daarnaast stonden er nog meters waar helemaal geen toegang op zat, behalve dan op de archiefdozen zelf. Vervolgens waren er twijfels of datgene wat op de doos staat er ook daadwerkelijk in zit. En tenslotte was de materiële zorg ook niet goed te noemen. Daarom hebben we dit archief volledig geherinventariseerd en materieel verzorgd, zodat deze in een goede, geordende en toegankelijke staat kan worden geraadpleegd.
In 1997-1998 werd een aanvang gemaakt met de herinventarisatie van het totale archief. Daarbij hebben medewerkers alleen Afdeling I 1908-1917 kunnen inventariseren omdat al na enkele maanden andere prioriteiten werden gesteld. Hiervan is een toegang met inventarisnummers gemaakt vanaf inventarisnummer 1 én vanaf inventarisnummer 2000. Oorzaak is dat twee personen tegelijk zijn gestart met het inventariseren.
Deze toegangen stonden voorheen op de website. Vervolgens is er in 2006 een toegang gemaakt van de Belgische vluchtelingen en zijn de systeemkaarten ervan in 2013 gedigitaliseerd. Het archief bestond uit een groot aantal archiefdozen, gerangschikt per jaar per afdeling. Het betreft de afdelingen I, II, IV, VI, VII en VIII. Voorts een aanvulling bestaande uit 190 dozen niet gesorteerd en niet beschreven materiaal. Dan waren er nog 25 dozen met betrekking tot Belgische vluchtelingen ten tijde van de Eerste Wereldoorlog.
Tijd dus om het complete archief onder handen te nemen. Op 4 september 2018 was het zover en is de archiefbewerking van dit archief van start gegaan door onze vrijwilliger Jan Blaas. Het resultaat van hem waren tientallen inventarissen. Onze medewerker Jeroen van Nispen heeft er vervolgens voor gezorgd dat er één inventaris van gemaakt werd, wat overigens maanden in beslag nam. Deze monsterklus werd vorig jaar afgerond dat betekent dat er maar liefst 6 jaar (!) aan is gewerkt. Door alle materiële verzorging is het archief toegenomen van 188 meter naar maar liefst 238 meter! Een toename dus van 50 meter. Oorzaak: vrijwel alle dozen waren namelijk veel te vol. Omdat nu alles is beschreven is het aantal inventarisnummers uitgekomen op 28.974. En daarmee is dit archief, na archief 1626 Gemeentebestuur van Tilburg 1997-2006 met 247 meter, het grootste archief dat zich in onze collectie bevindt.
Vrijwilligers zijn na de inventarisatie meteen begonnen met het digitaliseringsklaar maken van alle dossiers, want het complete archief zal te zijner tijd gedigitaliseerd worden. Overigens kun je via onze website nu al een aanvraag doen om een dossier te laten digitaliseren en dan plaatsen we die op de website, zodat iedereen deze kan inzien.
Kom eens een kijkje nemen in dit archief van het gemeentebestuur van Tilburg 1908-1937, waarbij je een compleet beeld krijgt wat er tijdens voor én na de Eerste Wereldoorlog allemaal gebeurde in Tilburg. Nederland was tijdens de ‘Groote Oorlog’ weliswaar neutraal, maar de Duitse opmars naar Frankrijk door België en het onverwacht heftige verzet van de Belgen daartegen, zorgde al vanaf oktober 1914 voor een enorme toestroom van vluchtelingen. Duizenden moesten in Tilburg gehuisvest worden, met alle problemen van dien. Behalve voor huisvesting moest ook gezorgd worden voor voeding, kleding, scholing voor de kinderen, werkgelegenheid, bewaking van de ‘openbare zeden’ en uiteindelijk ook terugkeer naar het land van herkomst. Daarnaast werd de Nederlandse neutraliteit gewaarborgd door gemobiliseerde militairen. Hun massale aanwezigheid in en rond de stad drukte eveneens een stempel op het dagelijks leven.
