Jan van Oevelen geeft foto’s uit het archief kleur
In onze serie Onderzoeker uitgelicht deze keer een fotograaf. Ook mensen die met beeld werken, duiken de archieven in. Jan van Oevelen komt aan het woord over de ingekleurde historische foto's.
Jan van Oevelen groeide op in Berkel Enschot, maar woont nu in Tilburg. Hij volgde verschillende fotografie-cursussen bij de Tilburgse Amateur Fotografen Vereniging TAFV. Met één van die cursussen kreeg hij de mogelijkheid om de praktijkopleiding van de kunstacademie St Joost in Breda te volgen. Later studeerde hij MTS Elektrotechniek, MBO Arbeidsmarktpolitiek en Personeelsbeleid en HBO Arbeidsmarktpolitiek om te eindigen met Organisatiesociologie aan de Tilburgse Universiteit.
Naast zijn werk bleef hij fotografie als hobby uitoefenen. Die hobby werd werk als freelance fotograaf en daarna startte hij zijn onderneming Jevo Fotografie. Hij beoefende tot 1997 nog de analoge fotografie en stapte toen over op digitale fotografie.
In 2015 begon Jan met een bijzondere klus. Hij vertelt hierover: “Mijn ouders en grootouders hadden een uitgebreid archief van foto’s. Ik ben begonnen deze foto’s hoogwaardig in te scannen. Er zaten ook foto’s tussen, die door de tand des tijds beschadigd en verkleurd waren. Die probeerde ik digital heel nauwkeurig te retoucheren en op de juiste kleur en het juiste contrast te brengen.”
Via een Amerikaanse werkgroep die zich bezighield met het restaureren en inkleuren van historische foto’s, zag Jan hoe professioneel dat kan gaan. Foto’s die zeer zwaar beschadigd waren, werden zodanig hersteld dat van de beschadiging niets meer te zien was. Dit trok hem bijzonder aan. “Ik verdiepte me in deze materie en oefende uitgebreid om het onder de knie te krijgen. Uiteindelijk behoorde ik tot de selecte groep fotografen, die opdrachten kreeg vanuit diverse landen. Het gevolg was dat vanuit Tasmanië een galerie me benaderde om mee te werken aan een groot project. Daarbij worden foto’s van een beroemde fotograaf digitaal geretoucheerd en ingekleurd. Tot vandaag de dag loopt dat project door. In de galerie worden de de oude foto’s in zwart-wit naast de ingekleurde foto’s geëxposeerd.”
Dit werk bleef binnen Tilburg ook niet onopgemerkt. In 2019 benaderde Leon Timmermans, voorzitter van het Oranje Comité, hem voor een bijzonder project voor 75 jaar Bevrijding van Tilburg. Uit de collectie van Regionaal Archief Tilburg selecteerden Jan en Leon zwart/wit foto’s die geschikt waren voor een expositie. Daarmee ging Jan aan de slag.
Voor het inkleuren van historische foto’s gaat Jan als volgt te werk:
- De originele foto wordt op hoge resolutie gescand of gefotografeerd, als dat nog niet is gebeurd.
- De foto wordt grondig bestudeerd op grijswaarden. Die geven vaak aan met welke kleur of kleuren er rekening gehouden moet worden.
- Elke foto wordt op de computer ontdaan van krasjes en vlekjes, geretoucheerd dus, om hem daarna op het juiste contrast te brengen.
- Daarna begint het inkleuren. Elk detail krijgt aandacht en wordt ondergebracht in een aparte laag.
Voor het project over 75 jaar Bevrijding kwam daar nog wat bij. Jan vertelt: “Als ik niet zeker was van de kleur van een detail, dook ik de archieven van oorlogsmusea in op zoek naar soortgelijke details. Ook riep ik de hulp in van experts. En vaak bleef het daar niet bij. Ook informatie over de foto, het waarom en waar de foto gemaakt was, zocht ik op. Hiervoor maakte ik gebruik van de informatie die in Regionaal Archief Tilburg te vinden is. Helaas was ook dat soms niet voldoende. Als ik twijfelde over informatie of gegevens ontbraken, dan riep ik de hulp in van de Tilburgse bevolking door de foto’s op Facebook te plaatsen. Dat leverde soms verrassende resultaten op. Zo bleek een foto van een groep soldaten niet bij het Wilhelminapark gemaakt te zijn, zoals bij het archief vermeld stond, maar bleek die in de Noordstraat gemaakt te zijn. Men kwam daar achter door de spiegeling in de ramen op de achtergrond goed te bekijken, waardoor duidelijk werd dat de huizen aan de overkant in de Noordstraat stonden.”
Bekijk het origineel. Hierboven zie je de ingekleurde foto.
Ook een foto van een groep militairen bij een trouwerij gaf zijn geheim prijs door de hulp van Tilburgse onderzoekers. Er was helemaal niets van de oorsprong van de foto bekend. Via een vraag op Facebook gingen mensen de foto bestuderen. De trap op de foto bleek een grote rol te spelen. Die trap leidde naar de plek waar de foto genomen was: bij het Raadhuis in Haaren. Het is nog onbekend wie de mensen op de foto zijn.
Bekijk het origineel.
Uiteindelijk werden de ingekleurde foto’s op grote doeken gedrukt. In 2019 en 2020 waren ze in Tilburg en Udenhout te zien op de plek waar de foto gemaakt was met extra informatie erbij. Een openlucht expositie dus!
Met het werk voor de ingekleurde foto’s van de Bevrijding was Jan genomineerd voor de Lanciersprijs. Hij viel niet in de prijzen, maar de jury was bijzonder te spreken over het resultaat. De fotoserie heeft volgens de jury een groot publieksbereik, het brengt de Tweede Wereldoorlog en de Bevrijding tot leven voor de huidige generaties. Daarmee draagt Jan eraan bij dat de oorlog niet vergeten wordt.
Waarvan kun je Jan onder andere nog meer kennen?
