Film van de maand #10 De bevrijding van Oisterwijk

Precies 76 jaar geleden werd Oisterwijk bevrijd. Donderdag 26 oktober 1944 was een dag van overwinning, maar ook een van angst en verlies. De Duitse bezetter gaf het dorp namelijk niet zomaar uit handen en er werd heftig gevochten. Deze maand kijken we met  twee historische films terug naar de bevrijding van Oisterwijk.

In afwachting van de bevrijding

In 1944 keek de Nederlandse bevolking reikhalzend uit naar de bevrijding. Zo ook de bewoners van Oisterwijk. De hoopvolle verwachtingen werden gevoed door berichten over de oprukkende geallieerden. Nieuws rondom de bevrijding bereikte het Nederlandse volk onder andere via de uitzendingen van Radio Oranje, waarin de Nederlandse regering vanuit Engeland “de stem van strijdend Nederland” liet horen.

De ontploffing van de Duitse munitietrein

Het optimisme over de bevrijding in Oisterwijk werd flink getemperd op 16 september 1944. De Royal Air Force (RAF) bombardeerde op deze dag het Brabantse dorp. De bommen waren onder andere gericht op een Duitse munitietrein. De schade rondom de Spoorlaan was enorm, maar wonder boven wonder vielen er geen dodelijke slachtoffers. Tegenwoordig herinnert het monument Munitietrein nog aan deze angstige gebeurtenis. Het kunstwerk aan de Spoorlaan is vervaardigd uit onderdelen van de trein.  

De bevrijding van Oisterwijk

Na de verwoestingen rondom het station duurde het nog ruim een maand voordat de geallieerde troepen Oisterwijk bereikten. Wanneer Amerikaanse tanks eindelijk de Moergestelseweg bereikten, ging er een golf van opwinding door het dorp. Het is woensdag 25 oktober 1944. De Duitse bezetter was echter niet van plan om zonder slag of stoot te vertrekken en trok zich met mitrailleurs terug in de Petruskerk.De hoge spits was immers een ideale uitkijkpost.

De strijd om de bevrijding van Oisterwijk was heftig. Schotse troepen beschoten de Duitse bezetter in de kerktoren, waarbij het gebouw ernstig beschadigd raakte. De balans sloeg echter door naar de goede kant en op donderdag 26 oktober werd Oisterwijk bevrijd. Er was grote opluchting onder de bewoners, maar ook verdriet. Tijdens de gevechten sneuvelde vijftien Duitse militairen, achttien burgers en vijftien geallieerde soldaten. Op het kerkhof bij de Petruskerk worden de gevallenen herdacht.

Oisterwijk na de bevrijding

De films in de collectie van Regionaal Archief Tilburg tonen Oisterwijk kort na de bevrijding. Het leven op straat keert geleidelijk terug en de inwoners durven weer voorzichtig te lachen. Het verdriet en de doodsangst van de afgelopen dagen is echter nog af te lezen in de ogen. De eerste film toont de intocht van de Engelsen en het terugkerende leven op De Lind. In de tweede helft van deze film neemt de feestelijke geleidelijke stemming toe. Oisterwijkse meisjes verzamelen zich rondom de tanks van de ‘interessante’ Engelse en Schotse soldaten. Vlaggen worden uitgehangen en de straten lopen vol met nieuwsgierige inwoners om de bevrijders te begroeten.

De tekst gaat door onder het fragement.

De tweede film toont de feestelijkheden rondom de bevrijding. Een indrukwekkende stoet van Schotse militairen trekt over De Lind. Helaas zit er geen geluid onder de film, maar het kost weinig verbeeldingskracht om het geschal van de doedelzakken in te beelden. Langs de kant staan de uitbundige Oisterwijkers. Ze zijn getekend door de oorlog, maar ze zijn ook optimistisch en klaar voor de wederopbouw van hun dorp.

Vanuit Oisterwijk trokken de geallieerden door naar het volgende doel. De industriestad Tilburg.