Op woensdag 19 juli worden door wethouder cultuur Marcelle Hendrickx in de hal van Regionaal Archief Tilburg twee bijzondere beelden onthuld. Jarenlang stonden deze twee immense beelden bovenop het 'oude' gemeentehuis op de plaats waar nu het voorplein van de Concertzaal is gevestigd. De beelden werden in 1905 geplaatst en symboliseerden Handel en Nijverheid. Tilburg was in die tijd een voortvarende stad en verbeeldde haar identiteit met deze twee prominente sculpturen. Op initiatief van de gemeente Tilburg zijn ze gerestaureerd door de Kunstwacht in Delft. In de hal van het archief krijgen ze tijdelijk een nieuwe plek. Wil je de onthulling live volgen? Kijk dan op 19 juli vanaf 14.00 uur op het Facebookkanaal van ons archief.
In 1971 werd het oude gemeentehuis gesloopt. Niet alleen vanwege de aanleg van de cityring, maar ook omdat het gebouw op was, ofwel versleten. Het gemeentehuis waarvan al te vaak wordt verzucht dat ze het nooit hadden moeten slopen, was in 1971 al meer dan 125 jaar oud. Architect Hendrik van Tulder was destijds de ontwerper en liet het bouwen omstreeks 1848, dezelfde tijd waarin ook het paleis van koning Willem II en de Lancierskazerne tot stand kwamen. Tilburg kende toen al een bouwdrift!
In 1905 werden de beelden Handel en Nijverheid geplaatst, gesymboliseerd door twee dames in neoclassicistische stijl. Getooid met een lauwerkrans op het hoofd en het lichaam omwikkeld met een draperie doen de dames denken aan Griekse godinnen. Het beeld Handel heeft een geldbuidel in haar hand en Nijverheid draagt een klassieke urn. De sculpturen werden gemaakt door de Koninklijke Fabriek F.W. Braat N.V. uit Delft, destijds een gerenommeerd bedrijf dat gespecialiseerd was in metalen sierobjecten en -smeedwerken. Zo werden ook het Centraal Station in Amsterdam en de Passage in Den Haag in de late negentiende eeuw door de Delftse firma voorzien van zinken sierornamenten.
Bij het onderzoek naar de herkomst en de datering van deze beelden is er echter een raadsel ontstaan. In talloze publicaties worden namelijk voortdurend enkele negentiende eeuwse prenten gebruikt om de situering van het oude gemeentehuis en de Heikese kerk in die tijd te visualiseren. In het midden van de negentiende eeuw was de fotografie nog in ontwikkeling. Tekeningen zouden dus in principe moeten weergeven hoe een gebouw of straat eruit zag. In het onderzoek naar Handel en Nijverheid is gebleken dat de prenten niet altijd waarheidsgetrouw blijken te zijn.
Bij de sloop van het gemeentehuis in 1971 werden de twee dames gespaard. Ze kwamen in opslag bij de gemeentewerf, wat hen, kwetsbaar als ze zijn, geen goed heeft gedaan. Zamac, het zinken materiaal waarvan ze gemaakt zijn, is een zacht metaal dat snel beschadigd raakt en moeilijk te herstellen is. Mede dankzij de financiële steun van het Tilburgse genootschap De Lindeboom en Erfgoed Netwerk Tilburg kon de gemeente Tilburg opdracht geven om de beelden te restaureren en wederom naar de thuisbasis te laten transporteren. Het gespecialiseerde bedrijf Kunstwacht in Delft is het gelukt om Handel en Nijverheid er als herboren uit te doen zien! Gemeente Tilburg wil de beelden Handel en Nijverheid terugplaatsen in de stad. De ijzeren vrouwen van bijna drie meter hoog is een tweede leven toebedeeld in het toekomstige gerenoveerde stadskantoor. DEDRIE architecten geven hen een prominente plaats in de ruime entreehal.
Totdat het nieuwe stadhuis gereed is, worden de beelden tijdelijk geplaatst in de hal van Regionaal Archief Tilburg. Vanaf donderdag 20 juli kunnen geïnteresseerden een kijkje komen nemen tijdens de openingsuren van het archief (dinsdag en vrijdag 9.30-17.00 uur, tweede zaterdag van de maand 9.30-16.00 uur)
Deze cultuurhistorische beelden behoren toe aan de Stadscollectie Tilburg, die beheerd wordt door Stadsmuseum Tilburg.
