192. Algemene coöperatieve Tilburgse Woningbouwvereniging de Ontwikkeling, 1917-1968 (1986), 1,25 meter
1917-1939
Zoals vele andere woningbouwverenigingen, was ook de oprichting van "coöperatieve Tilburgsche woningbouwvereniging de Ontwikkeling" in augustus 1917 een direct gevolg van de woningwet uit 1902. De belangrijkste taak van woningbouwverenigingen in die tijd was het bouwen van woningen. Er waren speciale voorwaarden om lid te kunnen worden. Allereerst moest men in Tilburg of in een van de aangrenzende gemeenten wonen, arbeider zijn en bereid zijn een aandeel te kopen van 10 gulden met een maandelijkse contributie van 25 cent. Leden werden vooral de arbeiders, die werkzaam waren bij de werkplaats van de Nederlandse Spoorwegen en lid waren of sympathie hadden voor de S.D.A.P. Deze 'rooie rakkers' vormden in die tijd relatief een kleine groep in het overwegend katholieke Tilburg.
Wat activiteiten van de vereniging betreft zijn deze in te delen in perioden. De beginjaren stonden vooral in het teken om woningen te bouwen. In 1917 telde de Ontwikkeling 125 leden en in 1939 155. De eerste vijftig woningen van de Ontwikkeling konden eind december 1919 worden betrokken in de Beukensteeg, in 1920 volgden de Tulpstraat, Rozenplein en Leliestraat. Het tweede grote project vormde het bouwplan De Rosmolen, gelegen aan de Heikantsebaan: Gerard Brandtstraat, Walvisstraat, Commelinplein, Van Bleijswijckstraat, Jacob van Oudenhovenstraat en de Schrassertstraat.
Tijdens de crisisjaren in de jaren dertig van de vorige eeuw zette de vereniging zich vooral in voor huurverlaging. De bouw van nieuwe woningen lag min of meer stil, het aanbod van huurwoningen oversteeg de vraag. Binnen het bestuur werd zelfs getwijfeld of de woningbouwvereniging nog wel een toegevoegde functie had.
1940-1968
Gedurende de bezettingsjaren lagen de activiteiten min of meer stil. Zeker tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog werd er noodgedwongen door meerdere gezinnen in een woning samengewoond, ook door leden die geen lid waren van de Ontwikkeling.
De situatie op de woningmarkt was geheel veranderd, er was sprake van woningnood. De Ontwikkeling sloot zich aan bij de Nationale Woningraad. De vereniging kreeg kritiek te verduren omdat het bestuur zelf geen initiatief nam om nieuwe woningen te bouwen. Vele leden bedankten voor het lidmaatschap. Zelfs de achterban, de Partij van de Arbeid, begon kritische vragen te stellen.
Maar dan vanaf januari 1953 raakte de Ontwikkeling betrokken bij de bouw van 54 woningen plan Rosmolen III, in de Petrus Loosjesstraat, Frans de Basstraat, Willem Knuttelstraat en de Heikantsebaan. In 1946 beheerde de Ontwikkeling 160 woningen en in 1956 222. Toch is dit getal laag in vergelijking met de andere Tilburgse Bouwverenigingen. Het nieuwe uitbreidingsplan Het Zand bood vanaf 1958 nieuwe kansen, vanaf 1963 het Wandelbos en vanaf 1966 Stokhasselt.
1967 stond in het teken van het vijftigjarige bestaan.
Fusies met anderen
De Ontwikkeling participeerde al vanaf 1958 in het Samenwerkingsorgaan SWO, tien jaar later voortgezet in de Stichting Verenigde Woningcorporaties (SVW). Na vele fusies volgde in 2003 de grote fusie tussen Wonen Midden-Brabant en WonenBreda tot WonenBreburg.
Geschiedenis van het archief
Het is niet bekend wanneer het archief van de Ontwikkeling is opgenomen bij het toenmalige Gemeentearchief Tilburg, ook niet wie het archief heeft overgedragen. Wel is vastgelegd dat in februari 1998 stukken van financiële aard uit het archief zijn vernietigd.
In november 2015 is het archief beschreven door Elton Raven.
Gebruikte bronnen
- Vijftig jaar Woningbouwvereniging "Ontwikkeling" Tilburg 1917-1967;
- Tilburg wiki.
