2840. Leerlooierij Gebroeders Van der Steen te Rijen, 1916-1959, 4,5 meter
Schoorsteen Gebroeders Van der Steen Rijen
Wie weleens bij het winkelcentrum De Laverije in Rijen zijn boodschappen doet, kent deze schoorsteen zeker. De schoorsteen behoorde vroeger tot het complex van de leerlooierij van de Gebroeders Van der Steen. In plaats van de vroegere fabriek zijn er winkels en huizen gebouwd, alleen de 32 meter hoge schoorsteen is blijven staan. Een mooi monument tussen de nieuwbouw als permanente herinnering aan wat ooit een van de belangrijkste centra van de leerindustrie in Noord-Brabant was.
Familie Van der Steen
Het was
Augustinus van der Steen (1852-1928), die op 5 december 1906 toestemming kreeg voor het oprichten en in werking hebben van een looierij. Augustinus van der Steen werd in Ulicoten (Baarle-Nassau) geboren op 16 april 1852. Samen met zijn vrouw Maria Welten werd Rijen in 1906 de nieuwe woonplaats. De onderneming startte aanvankelijk als kuipleerlooierij in de Kerkstraat en groeide in de loop der jaren uit tot een zoollederfabriek. De zonen Jan (1883-1953) en
Louis van der Steen (1888-1969), beiden leerlooiers, begonnen rond 1907 bij het leerlooiersbedrijf van vader Augustinus te werken. De productie nam geleidelijk toe.
Het huwelijk van zoon
Jan (Johannes Baptist Hubertus) in februari 1912 met Petronella de Groot was de directe aanleiding om het bedrijf tussen de zonen Jan en Louis te splitsen. Jan startte voor eigen rekening een nieuwe looierij aan de Pastoor Gillisstraat en Louis bleef in de oude werken. Het was op dit nieuwe bedrijventerrein dat de schoorsteen werd gebouwd. Door de mobilisatie tijdens de Eerste Wereldoorlog moest broer Louis opkomen voor zijn militaire dienst en het was aan Jan om beide bedrijven draaiende te houden. Daarom voegde hij al snel de beide looierijen samen. In 1916 trad de oudere broer Bart (1881-1960) tot het bedrijf toe.
Rond 1920 werd de methode van het looien veranderd. Tot die tijd werden de huiden voor kuipzoolleder lang gelooid, de broers stapten over op vacheleder. Hiermee kon een grotere productie worden bereikt daar er een kortere periode gelooid moest worden. De oude looierij werd gesloopt en aan de Pastoor Gillisstraat werd een geheel nieuwe fabriek gebouwd. Bij de fabriek konden 225 tot 250 stuks huiden per week verwerkt worden. De afzetmarkt breidde zich al snel uit tot Duitsland, België, Noorwegen, Denemarken en Amerika. In augustus 1925 ontving de fabriek een gouden medaille voor de verwerking van
vacheleder voor reparatiedoeleinden. Een grote uitslaande brand verwoestte in november 1936 een groot deel van fabriek. (Tilburgsche Courant woensdag 18 november 1936). Maar gelukkig dekte de verzekering de schade.
In
1958 stopte de onderneming met looien en werd een Dienstverlenende Industrie voor Overleder (DIVO) opgericht.
Jan van der Steen zou in 1953 in Breda overlijden doch in Rijen begraven worden,
Bartholomeus overleed 7 jaar later in Rijen en de jongste broer Louis in 1969.
Nieuwe toegang
Het archief is in 2015 geinventariseerd door Elton Raven. Het archief bestaat vooral uit de financiële administratie van het bedrijf waaronder loonboeken.
Bronnen:
-
Rijen. Ontstaan, Groei, Ontwikkeling. Geschiedenis van Rijen tot in de twintigste eeuw. Uitgave van Heemkring Molenheide in Gilze en Rijen (oktober 2004);
- Regionaal Archief Tilburg, Documentatie Gilze en Rijen (2852), inv.nr. 136;
Beschrijving van de N.V. Lederfabriek gebr. van der Steen Reijen (Holland) 1926.
- BHIC, 404a Kamer van Koophandel voor Tilburg en omstreken, Handelsregister 9414.
