30 jaar archief aan de Kazernehof

Vandaag, 16 september, 30 jaar geleden opende het Gemeentearchief Tilburg zijn deuren aan de Kazernehof 75. Dit jubileum vieren we op kleine schaal met een korte terugblik

Nadat het Tilburgse gemeentearchief aanvankelijk in het souterrain van het oude stadhuis was ondergebracht verhuisde het in 1936 naar het souterrain van het paleis-raadhuis. Aanvankelijk was er behalve een gemeentearchivaris verder niemand werkzaam in het archief. De ruimte was erg beperkt. Met de groei van het aantal archieven, het personeel en het aantal bezoekers werd deze locatie in de jaren 70 en 80 van de 20ste eeuw te klein.

In 1976 kwam het complex van de N.V. Wollenstoffenfabriek BeKa aan de St.-Josephstraat vrij. Die fabriek bevatte nog diverse gebouwen die in 1841 waren gebouwd als lancierskazerne. De gemeente Tilburg kocht het complex. In de daaropvolgende jaren kregen delen van het gebouw de status van rijksmonument. Deze onderdelen, het kazernegebouw, de stallen en de schoorsteen werden op verschillende momenten gerestaureerd.
In 1986 viel het besluit om het gemeentearchief in de stallen van het voormalige kazernecomplex onder te brengen. De officiële opening vond plaats op 16 september 1988.

De nieuwe locatie was helemaal ingeruimd voor de Tilburgse archiefdienst en had een groot depot onder de parkeerplaats binnen het carré van het gebouw. Er was een ruime studiezaal en riante kantoorruimten waar het archief nog jaren vooruit zou kunnen. 

Dat ruime jasje bleek een goede keuze want toen de gemeentelijke herindeling zich in het midden van de jaren 90 van de 20ste eeuw aandiende, verbond het archief van Tilburg zich met de restanten van het Streekarchief Oisterwijk. Die fusie bleek het begin van een verdergaande groei. In 1999 sloot de gemeente Dongen (met ’s Gravenmoer) zich aan bij het archief dat in 2001 Regionaal Historisch Centrum Tilburg ging heten.

Nadat de gemeenten van het Streekarchief Oosterhout zich aansloten in 2004 kreeg de archiefdienst de naam die nog steeds in gebruik is: Regionaal Archief Tilburg.

Het gebouw is in de loop van 30 jaar aan de binnenkant behoorlijk veranderd. Er zijn geleidelijk aan meer werkkamers gekomen en met name de studiezaal heeft een paar facelifts ondergaan, de laatste in 2014. De groei van Regionaal Archief Tilburg maakte het nodig om een tweede depot te bouwen op de locatie van het Textielmuseum aan de Goirkestraat. Dat depot namen we in 2007 in gebruik.

Al met al ontvangen we aan de Kazernehof, in de paardenstallen, al 30 jaar onderzoekers naar de geschiedenis van hun familie, van panden, straten, buurten, wijken, dorpen, verenigingen, bedrijven en nog veel meer. Zij raadplegen soms een enkel document en soms complete archieven.

Sinds de komst van de computer en het internet komen de meeste bezoekers online het archief bezoeken. De verwachting is dat in de nabije toekomst bijna alle dienstverlening via digitale kanalen zal plaatsvinden. Tot die tijd staat de deur hier, beperkt, open. Halen we de 40 jaar? De tijd zal het leren.

De ruime openingstijden van 30 jaar geleden:


Bekijk ook ons vlog over dit jubileum!


En bekijk het verslag van Omroep Tilburg.


[Zwart-wit foto's van Ton van Horssen en Jan Brieffies. Kleurenfoto van Lobke Bool]