Pareltjes uit de collectie muziekdocumentatie

Regionaal Archief Tilburg heeft een collectie muziekdocumentatie in het depot liggen. In deze periode van het jaar waar de nadruk ligt op het collectief vieren en herdenken biedt deze collectie een blik op de muzikale omlijsting van feesten.

De bladmuziek in deze collectie is uit allerlei verzamelingen van privépersonen afkomstig. Het is dan ook rijp en groen door elkaar. Je vindt er voordrachten en andere stukken tekst met liedjes maar ook muziekstukken die prachtig zijn uitgegeven in full colour. De collectie herbergt ook wat recenter materiaal van na de Tweede Wereldoorlog.  Een deel bestaat uit muziekstukken die geschikt zijn om op een instrument te prikken als je met de harmonie of fanfare moest spelen. Het is kortom een ratjetoe van wat er in Tilburg zoal te horen was als er wat te vieren of herdenken viel.

Toen in 1886 Mathieu Kessels zijn muziekinstrumentenfabriek verplaatste naar Tilburg kwam er ook een muziekdrukkerij mee. Kessels gaf heel veel bladmuziek uit. Een behoorlijk aantal van de composities waren van zijn hand. Voor hem en zijn bedrijf was het beschikbaar hebben van bladmuziek een logische koppeling met het vervaardigen van muziekinstrumenten. Zijn grootste afnemers waren fanfare's, harmonieën en andere muziekkorpsen die natuurlijk ook behoefte hadden aan muziekstukken om te spelen. In onze collectie zitten dan ook een paar fraaie exemplaren van zijn oeuvre.

In verband met de auteursrechten op de muziek is niet alles zomaar online te plaatsen. De componist moet meer dan 75 jaar gelden zijn overleden om de muziek rechtenvrij te mogen publiceren en uit te voeren. Gelukkig zijn die er voldoende. Hieronder een greep uit de collectie.

In deze periode van het jaar tussen de viering Koningsdag (en nog niet zo heel lang geleden Koninginnedag) en het herdenken van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog op 4 mei en het vieren van de bevrijding op 5 mei, speelt muziek een belangrijke rol.

De kroning van koningin Wilhelmina in 1898 was aanleiding om speciale muziekuitgaven uit te brengen.

Ook haar 25-jarig regeringsjubileum in 1923 gaf muziekuitgevers de kans om uit te pakken met mooie kleurrijke bladmuziek.

















De verloving en het huwelijk van prinses Juliana met Bernard von Lippe-Biesterfeld bracht opnieuw inspiratie voor muziekuitgeverijen en componisten.
 


Militairen verplaatsten zich eeuwenlang vooral te voet. Dat deden zijn vaak begeleidt door het zingen van liederen of door muzikale begeleiding die het marstempo bepaalde. Het is daarom niet vreemd dat er in deze collectie ook enkele muziekstukken zitten die een militaire achtergrond hebben.
 
Toen in 1913 de Generaal Kromhoutkazerne klaar was werd de kazerne betrokken door het 2de regiment huzaren. Dat er bij die gelegenheid een versie van de Huzaren marsch werd uitgegeven is dan ook begrijpelijk.
 
De Vrijwillige Landstorm is opgericht bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog op 1 augustus 1914. Na afloop van de oorlog in 1918 bleef de Vrijwillige Landstorm bestaan en in 1939 ten tijde van de mobilisatie, bestond deze groep uit 90.000 vrijwilligers. Een dankbaar onderwerp voor een kleurige uitgave van  een mars.




De Burgerwacht ontstond in 1918 als gevolg van de revolutionaire uitbarstingen die in Europa her en der plaatsvonden. Ook in Nederland ontstond onrust rondom de revolutionaire toon van Troelstra. De Nederlandse Burgerwacht is in 1940 door de Duitse bezetter ontbonden.

Als Tilburg in 1909 viert dat het 100 jaar daarvoor stadsrechten kreeg, werd er een grote tentoonstelling georganiseerd. Vanzelfsprekend hoorde daar een passend stuk muziek bij. Mathieu Kessels zag daar wel brood in. 









In 1934, 25 jaar later, was het opnieuw feest. Het is mooi te zien dat de vormgeving en uitstraling van deze uitgave van de tentoonstellingsmars er een heel stuk eenvoudiger uitzag. Het waren jaren van de grote depressie met hoge werkeloosheid. Mogelijk was dat de reden voor deze sobere uitgave.

De oer-Tilburgse kermis stond vanzelfsprekend bol van muziek en vertier. Dat is nog steeds zo. Mathieu Kessels sprong daar handig op in door een Kermis-marsch uit te geven. Ongetwijfeld tot genoegen van de kermisvierders.