Mijn naam is Gilles De Beuckelaer, ik ben 22 jaar oud en woon in Sint-Lenaarts (België). Momenteel zit ik in mijn tweede en laatste jaar van het schakelprogramma geschiedenis aan de Universiteit van Antwerpen. Dit jaar ben ik dus ook bezig met schrijven van mijn bachelorthesis waarvoor ik onderzoek doe naar vluchtelingen tijdens de Eerste Wereldoorlog. Omdat ik vertrok vanuit een nogal breed thema ben ik me specifieker gaan toeleggen op een bepaalde geografische plaats waar het aantal Belgische vluchtelingen tijdens Wereldoorlog I aanzienlijk was, zoals Tilburg. Zo ben ik terecht gekomen bij Regionaal Archief Tilburg. Hier liggen de bronnen die perfect zijn voor het onderzoek naar deze Belgische vluchtelingen, namelijk de archieven die de Belgische vreemdelingenkaarten bevatten.
Het totaal van de vreemdelingenkaarten was volgens mijn professoren veel te veel om in één jaar te gaan verwerken in een database. Hierdoor was ik genoodzaakt om keuzes te gaan maken in de materialen waarmee ik ging werken. Ik heb besloten om te werken met de 1982 gezinskaarten die in het archief zitten en deze om te zetten naar een duidelijke database. De database die ik samengesteld heb omvat nu 2200 personen. De vreemdelingenkaarten bevatten zo'n enorme rijkdom aan informatie dat ik niet alleen een goed beeld kan vormen van Belgische vluchtelingen maar ook van een hele reeks mensen met een andere nationaliteit. In de eerste plaats zijn dat natuurlijk Nederlanders, maar ook Duitsers, Fransen, Polen, Russen… Zoals je ziet een enorm brede waaier aan nationaliteiten.
Aan de hand van de database kan ik nu mogelijke migratiepatronen binnen deze groep vluchtelingen achterhalen. De focus ligt hierbij niet alleen op het geografische aspect maar ook op het psychologische. Zo wil ik onderzoeken of mensen er bewust voor kiezen om na een traumatische ervaring terug te keren naar de plaats waar ze die ervaring hebben opgedaan of dat ze beslissen zich ergens anders te vestigen. Aan de hand van de eerste conclusies kan ik zeggen dat er toch, vooral bij Belgische vluchtelingen, een grote terugkeer te zien is naar de plaats van afkomst. De verdere en uitgebreide conclusie moet nog geschreven worden, maar dit leek me een eerste interessante inkijk in dit onderzoek.
Via mijn professoren heb ik ook de mogelijkheid om volgend jaar dieper in te gaan op dit onderzoek en verder te werken rond Belgische vluchtelingen in Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog. Ik hoop daarnaast ook te publiceren in het BEG (
Bijdragen tot de Eigentijdse Geschiedenis) en dit onderzoek voor te kunnen stellen in het
CEGESOMA.
Ik houd jullie op de hoogte.
Tekst: Gilles De Beuckelaer
