Bas Horsten is Tilburger in hart en nieren. Hij studeerde bouwkunde, maar rolde na verloop van tijd de museumwereld in. In 2010 werd hij gevraagd om te komen werken bij Kinkorn, een bureau dat zich gespecialiseerd heeft in het ontwerpen van exposities voor musea en erfgoedorganisaties. Het Tropenmuseum in Amsterdam, het gevangenismuseum in Veenhuizen, het MAS in Antwerpen, Museum van Oudheden in Leiden, zijn maar enkele musea waar Kinkorn voor werkte. Bas werkte bijna tien jaar voor dit bureau veelal in Nederland en België. De diversiteit van de onderwerpen van de verschillende musea beviel hem, maar ook het gebruik van de vele manieren (gelaagdheid, multimedia, grafische vormgeving, hands-on) om een verhaal te vertellen. De kennis van de studie bouwkunde kon hij mooi inzetten bij de inrichting van ruimtes en het uittekenen van de museale meubels.
FOTO: LEEV HOEZEE IN DE LOCHAL 2021 - FOTO MARGOT VAN TRIER
In 2018 was het voor Bas tijd voor iets nieuws. Samen met Noortje van Venrooij ontwikkelde hij de Jaozeetie, een rariteitenkabinet met objecten en onverwachte verhalen. Ook hierin kwam de gelaagdheid terug. In elk verhaal zat een historische kern, maar wel met een vette knipoog. Het werd een groot succes, bezoekers stonden in de rij en werden tijdens het kijken constant op het verkeerde been gezet. Dit smaakte naar meer. Verhalen, liefde voor de stad, daar wilde hij voortaan mee bezig zijn.
Foto: De Jaozeetie in LocHal 2019 - Foto De Jaozeetie
Becht, goed of slecht?
Hij vertelt: “Ik ben altijd op zoek naar mooie verhalen. Ik maak veel gebruik van de bronnen van het archief en Stadsmuseum Tilburg, maar ik ben geen standaard onderzoeker. Ik zoek naar de nuance in een verhaal, in de hoop dat mensen beter gaan kijken. Dingen zijn vaak niet zo zwart wit als we in eerste instantie denken, daar ben ik door me te verdiepen in de onderwerpen wel achter gekomen. Zo kom je te weten waar iets vandaan komt. Wat ik heel leuk vind, is uitleg geven bij een situatie van vroeger en dat koppelen aan iets van het heden. Burgemeester Becht is daarvan een voorbeeld. Hij heeft veel gebouwen in Tilburg afgebroken, daar wordt nu nog steeds schande van gesproken. Maar de stad barstte uit zijn voegen, de fabrieken waren smerig, de textielindustrie was tanende en de auto was in opkomst. Becht moest iets om de stad vooruit te helpen. Of hij precies het juiste heeft gedaan, weet ik niet, maar dat hij íets moest doen, was wel duidelijk.” Op het moment van schrijven heeft Bas een tijdelijk atelier in het voormalige rechtbank gebouw waar in de etalage een Wie-van-de-drie opstelling met burgemeester Becht te zien is. Het belicht drie kanten van deze veelbesproken man, die bijna 18 jaar burgemeester was van Tilburg.
Dergelijke onderwerpen verwerkt Bas in zogenaamde ‘draadjes’ op Twitter: een verhaal in tweets.
Draadje over burgemeester Becht
Foto: Leev' Hoeezee in de LocHal 2021 - Foto Maarten van Riel
Nieuwe bezoekers in Bibliotheek LocHal
Bas is als ontwerper, één van de mensen achter de expositie ‘Leev Hoezee, 125 jaar Willem II’, in 2021 op het Stadsbalkon in de LocHal. De spelers van de club waren in levensgrote vorm te zien, de foto op de voorkant, de verhalen op de achterkant. Bas werkte nauw samen met Werkgroep Expositie Willem II 125 jaar, een groep vrijwilligers die in 2020 namens Willem II met de voorbereidingen van de expositie zijn gestart. Hij vertelt: “Het uitgangspunt voor de expositie, was een visuele tijdreis door 125 jaar Willem II, waarbij de bezoeker letterlijk deel uitmaakt van de historie van de club. Als vorm is gekozen voor soort van kijkdoos. Vanaf de tribune had je een blik terug in de tijd, maar de spelers in die 125 jaar leken ook naast elkaar te staan. Ik moest me enorm inlezen, speuren naar informatie, naar foto’s, interessante objecten. We wilden veel te veel vertellen en uiteindelijk moesten we schrappen en nog es schrappen. 12 augustus was de opening van Leev Hoezee, bezoekers konden (opnieuw) kennismaken met de rijke historie van Willem II en de verwevenheid met onze stad, hoogtepunten en dieptepunten wisselen elkaar af.” Ook de LocHal was erg blij met de aandacht voor de expositie. Maar liefst 25.000 bezoekers zagen Leev’ Hoezee, waaronder velen die nog nooit in de Bibliotheek LocHal waren geweest.
Draadje dat begint met Koning Willem II
Zoektochten in vele bronnen
De bronnen die Bas in zijn zoektochten gebruikt zijn de sites van Regionaal Archief Tilburg, het Geheugen van Tilburg, de Tilburgse Tijdmachine, de site van Cubra, Delpher en adresboeken. Slechts sporadisch de Wiki Midden-Brabant: “Sommige teksten daarop zijn zo kort, dat mag van mij wel wat uitgebreider, dan kun je er meer mee”.
Een zoektocht begint vaak op een datum, een gebouw, straat of persoonsnaam. Door te grasduinen op de site van het archief vindt hij onderlinge linkjes. En die linkjes kunnen een verhaal een onverwachte draai geven. Dát zijn vaak de verrassingen, waardoor een verhaal blijft hangen. Want wist jij dat er een relatie is tussen wielrenner Jan Pijnenburg en de film Gone with the Wind?
Draadje over Gone with the wind en Jan Pijnenburg
De Jaozeetie in NS16 Tilburgse Kermis 2018 Foto Linda Koster
Ook al is Bas geen standaard onderzoeker (hij is meer een speurder naar verhalen), hij is wel bezig met het erfgoed van Tilburg, met het gebruik van bronnen. Hij zet zich in om de verhalen van de stad te bewaren en ervan te leren. Het is goed om af en toe terug te kijken om te zien waar iets vandaan komt. Door de kwinkslag die hij erin brengt, bereikt bij een ander publiek dan het archief en het stadsmuseum.
De mooiste vondst? “Da’s een lastige vraag…. Maar wist je dat de watertoren ooit op het Piusplein was gepland? Dat vonden we in ons onderzoek voor Nooit Gebouwd Tilburg. Stel dat dat was doorgegaan, dan had het centrum van de stad er heel anders uitgezien”. Hoe de toekomst er voor Bas uit gaat zien? Plannen zijn er nog genoeg, onderwerpen om uit te diepen ook. “Als de verhalen van de stad maar niet opraken, dan kan ik vooruit!”.
