In het Gemeentebestuur van Tilburg (archief 4) zaten 42 militieregisters, die nog niet gescand waren. In het gebouw van ons archief hebben we een ‘scanstraat’ waar twee medewerkers, Joep Lazaroms en Corné van Riel, dagelijks materiaal scannen. Mede door hen groeit het aantal digitale bestanden op onze website gestaag. In de maart en april van 2021 hebben ze duizenden scans gemaakt van deze militieregisters. De scans staan online, maar zijn nog niet op detail te doorzoeken. Vrijwilligers gaan binnenkort aan de slag met het koppelen van gegevens aan de betreffende scans, zodat het een peulenschilletje wordt om op naam meteen naar de juiste scan te gaan.
De dienstplicht gold vanaf 1810 en werd door keizer Napoleon ingesteld. Iedere man van boven de 20 moest zich beschikbaar stellen. De diensttijd duurde aanvankelijk vijf jaar, maar was ook een periode zes jaar of zelfs zeven jaar. De administratie van al die dienstplichtige mannen werd minutieus bijgehouden in militieregisters. Dienstplichtigen werden ingeschreven met gegevens van hun ouders of voogd en hun beroep, wat weer interessant kan zijn voor stamboomonderzoek. De Militieraad deed over elke dienstplichtige man een uitspraak. Termen die je in de kolom van de Militieraad tegenkomt zijn bijvoorbeeld ‘gedesigneerd’ (aangewezen, dus dan moest je in dienst), ‘vrijgesteld voor een jaar onder de maat’ (dan was je te klein en werd gewacht tot je wat groter was gegroeid), ‘definitief vrijgesteld, zeer gebrekkig linkerbeen’ (of een andere reden als zwak gestel).
Door een beslissing van de Militieraad kon je dus vervroegd vrijgesteld worden en weer naar huis gestuurd. Was een jonge man de enige zoon (of het enige kind) in een gezin, dan kon hij ook vrijgesteld worden van de dienstplicht.
Wil je meer weten over militieregisters? Lees dan de
uitgebreide informatie die het BHIC hierover geeft. Ook zij hebben deze registers gescand. Van een groot aantal gemeenten zijn deze gegevens via hun website op te zoeken.
