Frans Bertens en de pilotenlijn in Tilburg

Denk je aan het Tilburgse verzet in Tilburg tijdens de Tweede Wereldoorlog, dan valt vaak de naam van Coba Pulskens (1864-1945). In haar huis in de Diepenstraat hield ze drie piloten Walker, Nott en Carter verborgen, die bij de inval door de Duitsers op zondag 9 juli 1944 werden doodgeschoten. Coba Pulskens overleed in concentratiekamp Ravensbrück.

Maar er waren meer Tilburgers die piloten uit neergeschoten vliegtuigen in hun huis onderdak boden. Vaak bleven de piloten een dag of zes, zeven om dan met hulp van het verzet weer door te gaan. Een van die personen was Frans Bertens (1878-1957).  Op de foto staat hij links. Over de wever Frans Bertens plaatsten we eerder een blog in april 2016, waarin we vroegen of mensen meer konden vertellen over deze wever. Zijn kleinzoon Paul Bertens wist ons inderdaad te verrassen met onbekende feiten en documenten.  Ook de familie wist niets van de verzetsactiviteiten van opa Bertens totdat na de dood van zijn tweede vrouw Johanna Dekkers deze documenten opdoken. Het echtpaar woonde in de Heikestraat 58 in Tilburg.

De vragenlijsten die de zussen Leonie en Louise van Harssel en Frans Bertens in juli 1945 invulden voor de Military Intelligence Service (Headquarters European Theatre of operations) staan veel gegevens over de pilotenlijn. Zij werden de helpers van geallieerd personeel genoemd. Personen die de piloten hielpen waren Janus Rooijakkers uit  Moergestel, (opa) Frans Bertens, Willekens, pater Lambertus uit Moergestel, Simon Cornelis Maria (Bim) van der Klei uit Oisterwijk en Jan Brunnekreef. De laatste werd maar 25 jaar oud.

De namen van de piloten in het document zijn van de Derrick Coleman, Ernest Hörmer, Eli Baker, U.S.A.: Albert Lloyd, William F. Weaks, Robert Donovan, Roy Carter, Andrew Smeerton, Edward Suiders. Charles T. Miller, Billy Bayer, Davidsdon. Ook Leonie van Harssel werd gearresteerd en heeft in het concentratiekamp Coba Pulskens voor de laatste keer in oktober 1944 in levende lijve gezien. Frans Bertens werd dit leed bespaard. Na de oorlog ontving Frans Bertens een bericht van Albert Lloyd dat hij de oorlog had overleefd.

Voor zijn hulp aan de piloten ontving Frans Bertens een dankbetuiging ondertekend door The President of the United States of America Dwight D. Eisenhouwer en een van Air Chief Marchal Deputy Supreme Commander Allied Expeditionary Force Opperluchtmaarschalk Sir Arthur Tedder, (plaatsvervangend algemeen bevelhebber).

 
De familie wist weinig van de verzetsactiviteiten van opa Bertens. Alleen dat er onderduikers waren bij opa Bertens. De beschikbare gegevens zijn na de dood van zijn tweede vrouw Johanna Dekkers verdeeld in de familie. Veel later heeft Paul Bertens, samen met zijn dochter Brigitte, diverse gegevens kunnen achterhalen en verzameld. De documentatie die we van Paul Bertens ontvingen over zijn opa Frans nemen we op in collectie oorlogsdocumentatie (565, 110).  De vragenlijsten voor helpers van geallieerd personeel uit de jaren 1945-1946 zijn in fotokopie aanwezig in de collectie documentatie WO2 Tilburg (565.110).