SDAP
6 januari 1900 kwamen enkele socialisten in Tilburg samen om een eigen afdeling van de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP) op te richten. Negen leden durfden met naam en toenaam voor het lidmaatschap uit te komen, vele leden wensten geheim te blijven. De eerste voorzitter was werkman Hendrik Jan Horsman uit de Lange Nieuwstraat. Vaak werd thuis vergaderd, rooien waren niet echt welkom in de diverse vergaderzaaltjes. Een groot deel van de niet-katholieke achterban werkte bij de Werkplaats van de Nederlandse Spoorwegen.
In 1905 werd meegedaan aan de gemeenteraadsverkiezingen, geen enkele zetel werd behaald. Toch kwam er in dat jaar de eerste katholieke textielarbeider in de raad Adriaan Mutsaers.
De bijnaam rooien werd eer aan gedaan toen in november 1918 in navolging van Troelstra de revolutie werd gepredikt. In 1919 slaagde de partij erin de eerste zeven raadszetels te bemachtigen.
Maar voor de oorlog lukte het de SDAP niet om deel te nemen aan het college.
PvdA
Na de Tweede Wereldoorlog werd de SDAP omgedoopt tot de Partij van de Arbeid (PvdA). Pas in 1957 leverde de afdeling Tilburg de eerste wethouder voor het college in de persoon van ir. Jo Krügers (1901-1974). Het optreden van wethouder Krügers was niet altijd transparant te noemen. Naast veel kritiek op woningtoewijzingen had hij in het geheim meteropnemers ook laten controleren of de hondenbelasting werd betaald.
Toch bleek vanaf die tijd de PvdA een constante te zijn in het Tilburgse college: J.C. Baggerman (1910-1983), Ruud Beem, Wim Evertse (1918-2000), Jan van Bergen (1934), Jan van Alphen, Rob van Leeuwen, Hans Krosse (1947), Ruud van Eijkeren (1949), Wim Dijkstra (1947), Wim Luijendijk (1950), Jan Hamming (1966), Hugo Backx (1957), Ton Horn (1951), Marieke Moorman (1970), Rodney Weterings (1969) en Auke Blaauwbroek (1961). Johan Stekelenburg was de eerste PvdA burgemeester, twee volgden: Ruud Vreeman en Peter Noordanus.
Tussen 1970 en 1982 ging de PvdA een wat linksere koers varen. De partij had een eigen pand aan de Goirkestraat 103. De foto toont het pand in 1988 met de partijvlag.
In oktober 2007 werd het vernieuwde pand aan de Melis Stokestraat 40 in gebruik genomen.
Archief
De afdeling Tilburg van de Partij van de Arbeid bestaat 116 jaar. In dit jubeljaar is een aanvulling van het oude archief opgenomen bij Regionaal Archief Tilburg. Daar ging een behoorlijke voorbereiding aan vooraf. Maar onder de bezielende leiding van oud-voorzitter Stefan Jansen is het gelukt het fysieke archief uit het gebouw aan de Melis Stokestraat te ordenen. Het betreft vooral de periode 1983 tot 2006.
Op de ledenlijsten is een beperking van de openbaarheid gesteld vanwege de Wet Bescherming Persoonsgegevens (Wbp).
Verder lezen...
- Hugo Backx, Hennie van Deijck, Michel Knapen (red.), Beelden van rood: honderd jaar sociaal-democratie in Tilburg (2000);
- A. J. M. Wagemakers, Buitenstaanders in actie. Socialisten en neutraal-georganiseerden in confrontatie met de gesloten Tilburgse samenleving 1888-1919 (1990).
Laatste foto: Overhandiging archief Partij van de Arbeid, links Yvonne Welings en rechts Stefan Jansen - foto Marloes Coppes
