Op 15 augustus 1390, Maria Hemelvaart, vaardigde Johanna, hertogin van Brabant, een akte uit waarin de grenzen van de gemeint van Oisterwijk aan de kant van Oirschot en Middelbeers worden vastgesteld. Dit heet een akte van paalscheiding of paling. De akte is opgemaakt in Tervuren, een plaats in het huidige België, waar Johanna regelmatig verbleef.
Met een akte van paalscheiding wordt de grens tussen twee gebieden vastgesteld. Deze methode wordt toegepast tot in de negentiende eeuw. In de akte wordt de loop van de paalscheiding uitgebreid omschreven, ter voorkoming van grensconflicten of civiele procedures. Meestal worden er grenspalen gezet om de grenzen zo duidelijk mogelijk aan te geven.
In de akte van 15 augustus 1390 wordt een boete van 'tweedusent auden scilden' vastgesteld wanneer een van de partijen zich niet aan de afspraken houdt. Er worden zeven mensen benoemt om de palen te zetten, dit wordt afgekondigd in de parochiekerk. In de akte worden de vijf grenspalen minutieus beschreven:
'dat die yerste pael van der gemeynten van Oesterwiic staen soude op ǁ Bautsuoirt bi der bruggen, welken pael onse voirs. schoutet ban ende vrede geboet op liif ende op goet van onsen wegen ende op die pene van tweedusent auden scilden, hem des gedragende aen onse manne, den voirs. seven personen, voirt treckende totter ǁ molenrade van Spoerdonc aen die noortzide van den water, bii onsen schoutet gemaent wiisden eendrechtichlec voir een recht dat dat molenrat ter noortziden uuter die ander pael siin soude liindrecht van den pael van Bautsuoirt, dien onse schoutet ǁ aldair ban ende vrede oic geboet in alder manieren ende op die pene voirscr., vandair gaende tot int huys van Baest, dair die hael doin hinc, voirt bii onsen voirs. schoutet gemaent wiisden voir een recht dat die dorde pael dair wesen soude onder dien hael ǁ liindrecht van den rade voirscr. daer een pael onder dien heert gegraven ende geset wert, dien onse schoutet voirs. oic ban ende vrede geboet, in der manieren ende op die pene voirscr., voirt gaende den seven personen noch op die Steenvoirt, bii onsen schoutet ǁ gemaent wiisden eendrechtichlec voir een recht dat dair die vierde pael staen soude liindrecht van den pael te Baest voirs., dien onse schoutet aldair stac, ende geboet hem ban ende vrede als voiren in der manieren ende op die pene voirscr., voirt gaende van-ǁ dair bii Hugenvoirt op een berchsken bii onsen schoutet gemaent wesende dat toter ghemeynten toe van Beke die viiffte pael staen soude, liindrecht van den pael te Steenvoirt voirs. dien onse schoutet daerbii sette, ban ende vrede hem gebiedende as voren, behou-ǁ den dien van Oesterwiic hoiren recht, ende op die pene voirscr. onsen schoutet van alle desen zaken voirs. telken male als des noet geboirde tot onsen mannen des gedragende als dairtoe behoirde.'
Aan de akte hangen elf zegelstaarten met restanten van zegels. Deze zijn van hertogin Johanna, Heinric van der Lecke, de schout van 's-Hertogenbosch en van 'onse getruwe mannen van leen' Rutger van Liehout, Gherit van Berkel, Willem Lucaszoen, Jan van Risingen, Jan van Brecht, Heinric Boef, Jan van Haren, Bruusten Janszoen en Jan Wolfairt, 'omdat sii dairbii ende over waren dair deze voirs, palinge aldus mitten rechte ende vonnisse geschiede'.
Klik hier voor de scans en de transcriptie van de akte.
Bron: Wikipedia, paalscheiding.
