Lotelingen
In 1815 werd bepaald dat de Nederlandse strijdmacht naast het bestaande beroepsleger moest bestaan uit een korps Nationale Militie. Vrijwilligers konden zich aanmelden voor dit korps en bij onvoldoende aanmelding moest worden geloot wie voor zijn nummer moest opkomen. Een ingelote dienstplichtige kon zich tegen betaling laten vervangen door een zogenaamde remplaçant, een vrijgelote dienstplichtige uit dezelfde provincie of één met een hoog lotingsnummer. Dit werd door beide partijen in een notariële akte vastgelegd.
Het remplaçantenstelsel werd in 1898 afgeschaft en vervangen door een persoonlijke dienstplicht. Ook om andere redenen kon men worden vrijgesteld voor militaire dienst, bijvoorbeeld als men één wettige zoon had, onder de maat was of wegens lichamelijke gebreken.
Gegevens over dienstplichtigen zijn taak terug te vinden als uittreksel in de huwelijkse bijlagen en de militieregisters.
Loteling Adrianus Sweep (1864-1940) uit Geertruidenberg
Een van de lotelingen was Adrianus Antonius Sweep uit Geertruidenberg. Van Bas Zijlmans ontvingen we zijn militair zakboekje, waarin zijn lotgevallen als loteling zijn te volgen. Adrianus werd in Geertruidenberg geboren op 24 september 1864 en overleed voor de Tweede Wereldoorlog in maart 1940. Hij bleef ongehuwd.
In mei 1884 werd hij als loteling ingedeeld bij het 6de Regiment Infanterie en mocht in september 1885 met groot verlof. In augustus 1887 werd hij wederom opgeroepen.
In het zakboekje van Adrianus Sweep staat precies opgeschreven wat voor uitrusting een militair kreeg zoals een kwartiermuts, spijslepel en schako/sjako (= soldatenhoofddeksel met klep).
Het zakboekje functioneerde tevens als kasboek, alle bedragen werden opgeschreven.
Archief Bas Zijlmans
We hebben het al vaker geschreven, het archief en documentatie van Bas Ziijlmans is van onschatbare waarde voor de stad Geertruidenberg. Het zakboekje zal aan de collectie worden toegevoegd.
