Charter Centraal: verzoekschrift van een bastaard

6
15-03-2023
  • Mechelen
  • Geertruidenberg
  • Karel V
  • oorkonde
  • charter centraal
  • charter

Deze keer een oorkonde die is opgemaakt in de Belgische/Brabantse stad Mechelen.

De stad Mechelen was een heerlijkheid. In de loop van de 15de eeuw nam de invloed van de Bourgondiërs toe en in 1474 verkreeg Mechelen de rekenkamer en het opperste gerechtshof in de stad van Karel de Stoute. Daarmee kreeg de stad een dominante rol in het hertogdom Brabant en de Bourgondische Nederlanden.

In 1506 overleed Filips de Schone, zoon van Karel de Stoute, en werd zijn zoon Karel (later de Vde) zijn opvolger. Aangezien hij nog minderjarig was werd het bestuur overgelaten aan zijn tante Margaretha van Oostenrijk die Mechelen als hoofdplaats koos. Karel werd meerderjarig verklaard in 1515 en nam het bestuur van zijn tante over. Mechelen bleef nog de hoofdstad van de Bourgondische Nederlanden. In 1519 werd Karel gekozen tot keizer van het Heilig Roomse Rijke n in 1520 werd hij daadwerkelijk gekroond.

De akte waar het deze keer over gaat is een akte van legitimatie. Daarin verzoekt een inwoner die als bastaard is geboren, dus buiten een huwelijk, om wettiging. Hij wil als wettig kind van de vader (in dit geval) bevestigd worden. Keizer Karel was de bevoegde instantie als graaf van Holland om deze akte te bekrachtigen.


^ Plattegrond van Mechelen

De enorm uitgebreide titulatuur met alle bevoegdheden van Karel V lijkt nogal over the top als het gaat om deze oorkonde. In deze oorkonde verzocht Thoenis Willems Verkerck, wonende in Geertruidenberg in het graafschap Holland, natuurlijke zoon van Willem Verkerck en verwekt inden lichame van Truycken Neesen, om erkent te worden als wettige zoon van Willem Verkerck.

Waarom diende hij dit verzoek in? Dat wordt al snel duidelijk. Thoenis wil als wettig erfgenaam van de nalatenschap van zijn vader worden erkend zodat hij de goederen in die nalatenschap kan erven. Hij moet voor deze erkenning wel betalen in de vorm van een erfbelasting die nog nader vastgesteld zal worden door die luyden van onse rekeningen in Hollandt. Een bijschrift op de pliek laat ons zien dat de goederen niet al te veel waard waren en hij met het betalen van vijf karolus gulden kon volstaan. De pliek is het omgevouwen deel van een oorkonde waar meestal de zegels aan hingen.


^ Begin van de intitulatio van de hier beschreven oorkonde: Kaerle bijder gracie Roomschen keyser...

Deze oorkonde is getransfigeert met een latere oorkonde uit 1541. Deze charters zijn aan elkaar bevestigd om te laten zien dat ze bij elkaar horen. De akte uit 1541 is opgemaakt voor schepenen van Geertruidenberg. Daarin acteerde Anthonis Wilms alias Bierboom. Dat is dezelfde persoon als Thoenis Willems Verkerck in de andere oorkonde. Anthonis Wilms had geen erfgenamen en besloot daarom al zijn goederen na te laten aan het gasthuis van Geertruidenberg en de Heilige Geest armen van die stad.
Anthonis Wilms was op dat moment getrouwd met Barbel. Zijn vrouw en hijzelf mogen over hun goederen blijven beschikken tot aan hun dood. Daarna zullen de goederen van Anthonis toekomen aan het eerdergenoemde gasthuis en heilige geest armen. De goederen van Barbel vallen toe aan haar erfgenamen, dat wil zeggen aan nog levende broers en/of zusters en hun eventuele kinderen van haar. 

Uiteindelijk kwam het bezit van Anthonis toe aan de sociale instellingen in de stad Geertruidenberg. Dat gebeurde wel vaker waarmee burgers deze instellingen van hun stad rijker maakten en tegelijkertijd voor hun eigen zieleheil zorgdroegen. De hemel lonkte...

Reageren

Contact en informatie
sluit Hulp nodig?
We helpen je graag van maandag t/m vrijdag van 10:00 tot 16:00 en van 19:00 tot 22:00 uur via chat.
Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag wel stellen via een e-mail naar info@regionaalarchieftilburg.nl.

sluit Online op dit moment
chatOnline -
Stel een vraag