De geschiedenis van schepenbank van Tilburg en Goirle is onlosmakelijk verbonden met de Heikese kerk. In een hoek van de Heikese kerk (toen nog Grote kerk geheten) hadden de schepenen namelijk sinds 1681 een raadshuis en secretarie gevestigd. Dat was geen overbodige luxe: vóór 1681 kwamen zij namelijk bijeen in een herberg. Aangezien de schepenbank onder andere optrad als lokale rechtbank was samenkomen in een gehorige herberg geen ideale situatie. Het eigen raadhuis kwam daarom als geroepen.
Wanneer er rechtgesproken werd in het raadhuis in een crimineel strafproces, moest de gevangene daarbij aanwezig zijn. In eerste instantie werd de gevangene uit de gevangenis van het kasteel van Tilburg overgebracht naar het raadshuis. Het transporteren van de gevangenen kostte tijd en geld. Ergens tussen 1719-1724 besloot men daarom om een deel van de kerktoren om te bouwen tot gevangenis. De gedetineerden zaten voortaan vast op dezelfde plek als waar recht gesproken werd, een stuk efficiënter!
De Heikese kerk van nu is niet hetzelfde gebouw als aan het begin van de achttiende eeuw. Nagenoeg de hele kerk is gesloopt om plaats te maken voor de kerk van nu, uit 1829. De kerktoren uit 1465 werd tijdens deze sloopwerkzaamheden gespaard, wel kreeg de kerktoren in 1895-1896 een nieuwe ommanteling.
Vrijwilliger John van Erve doet al jarenlang onderzoek naar zaken die zich voor de schepenbank voltrokken hebben. Hij vroeg zich af of er in de toren van de Heikese kerk geen restanten meer van de gevangenis te zien zijn. Hij kreeg toegang tot de kerk en trof daar de eijsere deur waarmee de doorgang naar de gevangenis eeuwenlang afgesloten was aan. John schreef een mooi artikel over de gevangenis in de kerktoren. Hiermee laat hij ons kennismaken met een onbekend stukje geschiedenis van een gebouw wat we allemaal kennen.
Het volledige artikel van John van Erve, mét foto’s van het 300 jaar oude gevangenishek, is hier te lezen. Het Brabants Dagblad besteedde ook aandacht aan Johns onderzoek. Het krantenartikel in het Brabants Dagblad is hier te vinden.
Zelf onderzoek doen in het archief van de schepenbank? Het volledige archief van de schepenbank van Tilburg en Goirle is gedigitaliseerd. De scans daarvan zijn hier te vinden.
(afbeelding collectie Regionaal Archief Tilburg, fotonummer 001841)
