Wat maakt Brabant zo Brabants? De definitie van de Brabantse cultuur was omstreeks 1900 net zo actueel als nu. Waar globalisering tegenwoordig een thema is, zorgde aan het begin van de twintigste eeuw de industrialisering voor grote veranderingen in de traditionele samenleving.
Het Brabantse platteland werd langzaam opgeslokt door de groeiende industriesteden, waardoor juist de hang naar de typische Brabantse identiteit versterkt werd. In een krantenartikel van 1929 wordt dit sentiment treffend omschreven:
“De steden zetten haar palen uit; de paarse heidevelden met hun weiden uitkijk als van de zee, en de groene mastbosschen wijken voor breede ontginningen. Waar het wetten van zeis en sikkel klonk door het schokken van de kar op den zandweg en het suizelende lied van het korenveld, daar ronken en stampen de machines”. (Bredasche courant 22-07-1929)
Brabant is syn eyghen lant
Het citaat komt uit een krantenartikel dat juist gaat over de volkstradities. Ter glorie van de Brabantse cultuur werd in 1929 namelijk een folkloristisch festijn gehouden in Tilburg, de industriestad bij uitstek. Naast een oudheidkundige tentoonstelling aan de Zomerstraat en demonstraties van oude volksgebruiken, werd op 21 juli een indrukwekkende folkoristische optocht gehouden.
Vanaf het stadhuis liep de stoet via de Zomerstraat, Bredaseweg, Korenbloemstraat en Korvelplein, naar het Gemeentelijk Sportpark waar de gildefeesten werden gehouden. Het devies van de optocht was treffend: ‘Brabant is syn eyghen lant’.
Historische filmbeelden van de optocht
Met de film van deze maand nemen we een kijkje bij de optocht (zie het fragment onderaan deze pagina). Een stoet met vrolijke Brabanders in traditionele kleding trekt voorbij. We zien dansende boeren en boerinnen, traditionele ambachten, versierde paardenkarren, runderen, muzikanten, gildes van heinde en ver, en op de achtergrond zelfs reuzen.
Of de optocht nu antwoord geeft op de vraag 'Wat is Brabants?’ blijft in het midden. De beelden tonen vooral een verlangen naar nostalgie en tradities. Misschien valt het concept van Brabants ook niet in woorden uit te drukken. Dr. P.C. de Brouwer, lid van de folklorische adviescommisie, omschreef het treffend als “…dat heel eigenaardige, dat zich moeilijk beschrijven laat, maar dat de Brabanders herkennen als iets van ons”. (Bredasche courant 22-07-1929)
Meer folkore: Bekijk de fotocollectie van de folkloreschouw in onze beeldbank.
Meer film: Bekijk ook de andere films van de maand.
