In 2021 is het twee keer voorgekomen dat onze restaurator, Marcel van de Wouw, een charterzegel tegenkwam die in slechte staat was. Beide keren werden ze door Marcel onder handen genomen. Zegelrestauratie is bijzonder werk. Zegels zijn van was en kunnen makkelijk verder beschadigen.
De eerste zegelrestauratie kwam bij ons binnen via het BHIC. Zij vonden een ernstig beschadigde zegel in hun collectie. Voor restauratie daarvan wilde de restaurator van het BHIC graag eerst overleg met Marcel, verantwoordelijk voor conservering en restauratie bij Regionaal Archief Tilburg. Uiteindelijk deden zij samen de restauratie. Deze zegel zat in een zinken beschermingscassette. De zegel was nogal gefragmenteerd maar uiteindelijk werden alle losse delen weer tot een geheel gemaakt.
Afbeeldingen: Rechts zie je de zegel vóór restauratie, hierboven erna.
De tweede zegel was een exemplaar uit onze eigen collectie. Deze was gehecht aan een charter, gemaakt van rode was in een houder van zink. Het document is een octrooi door het Departementaal Bestuur van Breda voor het gemeentebestuur van Tilburg om een woensdagse weekmarkt te mogen houden vanaf 1804. Tijdens een eerdere restauratie was deze zegel al onder handen genomen op een nogal onorthodoxe manier.
Marcel zag een verkleuring in de staart (de perkamenten strook waarmee de zegel aan de charter vast zit), die meteen zijn aandacht trok. Normaliter heeft de staart overal dezelfde kleur. Verkleuring kan ontstaan door eeuwenlang contact met de was van de zegel, maar dan wel gelijkmatig over de gehele staart. Het leek hem dat de zegel met een eerdere restauratie te hoog was terug gezet. Nadat het geheel was losgemaakt, bleek de zegel ook nog eens gedraaid op de staart vastgemaakt te zijn. En de verassingen waren nog niet over: aan de achterkant van de zegel zaten resten lijm en nog erger: plakband! Een absolute no-go in de archiefwereld.
Tekst gaat door onder de video
Een aardige klus voor Marcel, zoals in het filmpje is te zien. De plakband werd verwijderd en de klodders lijm losgemaakt. Beetje bij beetje peuterde hij de eerder geplakte breuken weer los om zo álle lijmresten te verwijderen. Als een puzzel eindigde de zegel in vijf losse stukken, die weer met rode was aan elkaar werden gezet. De zegel werd naar de juiste positie gedraaid en weer op de juiste hoogte op de staart in de houder gepositioneerd.
Helaas was het charter al gedigitaliseerd en op de website geplaatst, dus als je deze opzoekt (archief 1428, inventarisnummer 164) in onze collectie zie je nog het zegel van vóór de restauratie (scheef geplaatst, met verkleurde staart én lijm). Een reden om het opnieuw te digitaliseren? Dat gaan we doen!
