Op 1 januari 2021 werd de gemeente Haaren opgeheven. Het dorp Haaren maakt nu deel uit van gemeente Oisterwijk en is zodoende deel geworden van het
werkgebied van Regionaal Archief Tilburg. De oude archieven van de voormalige gemeente Haaren zijn vanuit het BHIC overgebracht naar Tilburg. Dit betreft dorpsbesturen, bouwvergunningen en documenten van de burgerlijke stand, maar ook de beeldcollectie krijgt een plek in het Tilburgse depot.
Vanaf vandaag is de
beeldcollectie van Haaren te doorzoeken via de beeldbank van Regionaal Archief Tilburg. Tijdens het overzetten zijn alle foto's kritisch bekeken en werden bijschriften toegespitst. Hierdoor is de collectie nog beter doorzoekbaar geworden. Hieronder volgt een kort overzicht van enkele belangrijke onderwerpen.
De kerken van Haaren
Zoals te verwachten bij een katholiek Brabants dorp vormen de kerken een rode draad in de fotocollectie. Te beginnen bij de oudste kerk aan het Kerkeind. De kerk werd tussen 1470 en 1472 voltooid en was gewijd aan Lambertus van Maastricht. In 1648 kwam de kerk echter in protestantse handen en raakte in verval. Toen de kerk in 1825 weer werd overgedragen aan de katholieken bleek het bouwwerk niet meer te redden. Het schip was bijna vijftig jaar eerder al ingestort en alleen de toren stond nog overeind. Tegenwoordig staat de oude toren nog steeds aan het Kerkeind.
Omdat Haaren toch behoefte had aan een kerk werd een neoclassicistische Waterstaatskerk gebouwd in 1856. Het ontwerp van Hendrikus Jacobus van Tulder was echter geen lang leven beschoren. In 1911 brandde de kerk volledig af tijdens een extreem droge zomer. Op foto's is de kerk nog te zien in betere tijden.
Na de brand werd een nieuwe kerk gebouwd, de huidige Sint Lambertuskerk aan het tegenwoordige Monseigneur Bekkersplein.
Groot-seminarie Haarendael
Naast kerken, kent Haaren ook een geschiedenis van kloosters. Van 1839 tot 1967 stond het Groot-Seminarie van het bisdom Den Bosch aan de rand van het dorp op landgoed Haarendael. De katholieke priesterschool was gevestigd in een indrukwekkend complex dat gedurende de jaren werd uitgebreid met onder andere een grote kapel.
Tijdens de tweede wereldoorlog kende het complex echter enkele roerige jaren. Op 8 september 1941 vorderde de Duitse bezetter het seminarie en deed het dienst als gijzelaars- en gevangenkamp. In de beeldcollectie bevinden zich enkele bijzondere foto's uit deze periode. Eén van de gevangen was Hetty Voûte. Ze zat in het verzet en werd na een deels mislukte aanslag opgepakt. Tijdens haar gevangenschap smokkelde ze berichten naar buiten door deze in de zoom van kleding te naaien. Na de bevrijding in september 1944 werd het seminarie onder andere gebruikt door het Brits-Canadese hoofdkwartier, de internationale hulporganisatie U.N.R.R.A.
Uiteindelijk kreeg het seminarie weer zijn oorspronkelijke functie op 8 maart 1946. Vanwege het teruglopende aantal studenten werd de priesteropleiding echter in 1967 opgeheven, waarna mensen met een geestelijke beperking hun intrek in Haarendael namen. In recentere jaren raakte het complex steeds verder in verval en na een verwoestende brand in 2019 kwam een eind aan bijna 200 jaar religieuze geschiedenis.
Kasteel Nemerlaer
Kasteel Nemerlaer is tegenwoordig voor veel wandelaars een bekend herkenningspunt. In de fotocollectie van Haaren is het kasteel gedurende de jaren te zien. De vroegste vermelding van het kasteel dateert uit 1303, maar het huidige gebouw is het resultaat van latere verbouwingen en restauraties. In het recente verleden nog zorgde een verwoestende zolderbrand in 1969 voor grote schade. Welke hersteld kon worden dankzij giften. Tegenwoordig wordt het kasteel nog steeds bewoond en is onderdeel van stichting Kasteel Nemerlaer. Het landgoed wordt beheerd door Het Brabants Landschap.
Gebruik van het beeld
De beeldcollectie van Haaren toont een katholieke geschiedenis, maar ook het dorpse leven. Van het ambtsjubileum van burgemeester Schijvens in 1906 tot de feestelijke opening van het nieuwe gemeentehuis in 1976 of de wijding van kapel Maria in 't Veld in 1992. De collectie is divers.
Een groot deel van de foto's wordt beschikbaar gesteld voor publicaties. Neem voor meer informatie over het gebruik van de beelden contact op met de afdeling beeld & geluid via beeldbank@regionaalarchieftilburg.nl.
