De stad Tilburg is nauw verbonden met de ijssport. Denk maar aan de
Ireen Wüst IJsbaan of het succes van de Tilburg Trappers in het naastgelegen
IJssportcentrum Stappegoor . Lange tijd werd er geschaatst op een ijsbaan ten zuidwesten van De Buunder. De baan bestond uit onder gelopen vloeivelden die bevroren in de winter.
Dit is ook de plek waar de
Tilburgsche IJsclub in 1886 werd opgericht. De officiële ijsbaan was vooral voor de elite, het "gewone" volk zocht schaatsvertier op ondergelopen velden en bevroren stroompjes.
De basis voor het
ijshockey werd in 1938 gelegd met de oprichting van de Tilburgsche IJs Sport Club (TIJSC). De ijsbaan aan de Elzenstraat was in de eerste jaren de basis van deze club. Een primeur, want dit was de eerste kunstijsbaan van het zuiden.
De eerste kunstijsbaan in Tilburg
De geschiedenis van de kunstijsbaan begint bij de slagers van de
Elzenstraat . Zij richtte in 1910 gezamenlijk ijsfabriek Nova Zembla op. Een jaar later werd dit de naamloze vennootschap Eerste Tilburgsche IJsfabriek (Nova Zembla). In de fabriek werden circa één meter lange ijsstaven geproduceerd. Deze waren onmisbaar voor de koeling van bederfelijke producten van slagers, maar denk ook aan vishandelaren en verkopers van consumptie-ijs.
De stap van ijsfabriek naar kunstijsbaan laat nog enkele decennia op zich wachten. In 1922 wordt Antonius van Geloven als directeur van de ijsfabriek aangesteld. Hij was zelf veehandelaar en eigenaar van het etablissement
’t Abattoir , tegenover het Gemeentelijk slachthuis in de Enschotsestraat. Op het terrein achter het café liet Van Geloven in 1932 de Tilburgse Wielerbaan aanleggen. Deze werd vijf jaar later echter weer gesloten (zie hiervoor
film van de maand #5 ).
Uit eindelijk was het de zoon Van Geloven die het idee voor een kunstijsbaan opperde. In de winter was er minder vraag naar ijs. Zoon Piet stelde voor om de overcapaciteit te benutten ter sport en vermaak. Zo gezegd, zo gedaan. In 1938 werd de
kunstijsbaan naast de fabriek aan de Elzenstraat geopend. De baan was vooral populair voor ijshockey en ijsdansen. Het succes was echter maar van korte duur, want de Tweede Wereldoorlog strooide roet in het eten.
De sluiting van de kunstijsbaan in 1943
Ten gevolge van de oorlog moet de kunstijsbaan in 1943 alweer de deuren sluiten. Dit is echter geen stille ondergang. Op
filmbeelden van deze dag zijn indrukwekkende schaatsdemonstraties en volle tribunes te zien. Alsof de verschrikking van de oorlog even niet bestaat.
De tekst gaat verder onder de film.
VIDEO
De film opent met de toestroom van het publiek. Op de tribunes wachten toeschouwers onder het genot van rookwaar op wat komen gaat. Het ijs vult zich met
jeugdige kunstrijders , maar er worden ook
wedstrijden gereden. Zowel de mannen als de vrouwen strijden om de snelste tijd. Vervolgens wordt het ijs overgenomen door
dansparen , die sierlijk over het bevroren oppervlak glijden. Ten slotte is er zelfs ruimte voor een
komische schaatsact . Ondanks de zorgeloze ijspret is de oorlog nooit ver weg. De film besluit met beelden van
overvliegende gevechtsvliegtuigen .
Van ijsfabriek naar koelkast
landskampioen . Pellikaanhal en vanaf 1985 hebben ze een vaste basis gevonden in de Stappegoor-ijsbaan. Waar tot op de dag van vandaag geschaatst wordt.
