Herstel van onze bibliotheekboeken na waterschade

Op 22 en 23 februari 2020 viel er in korte tijd zoveel regen dat er lekkage ontstond in onze studiezaal en bibliotheek. We moesten daardoor tijdelijk sluiten. 

Helaas waren in een bibliotheekkast de boeken nat geworden. Deze zijn dezelfde dag nog opgehaald door een gespecialiseerd bedrijf en daar meteen in vriescellen gelegd, om ze via vriesdrogen te conserveren. Die vriesdroogmethode onttrekt door sublimatie heel langzaam het vocht uit de boeken, op zo’n manier dat de schade niet verergert. Het kan dagen en soms weken duren voordat het vocht uit de aangetaste boeken is verdwenen.  

Onlangs kregen we de gevriesdroogde boeken terug. Onze projectleider conservering en restauratie, Marcel van de Wouw, bekeek daarna elk werk. Bij veel boeken waren de pagina’s nog aan elkaar gekleefd. Dat komt door de inwerking van het vocht, maar ook door de coating die vaak op het papier zit. 
De pagina’s van de boeken en tijdschriften die aan elkaar waren gekleefd zijn één voor één los gehaald. Helaas waren een paar tijdschriften van een heemkundekring niet meer te redden. De pagina’s waren als een blok aan elkaar geklonken. Deze nummers zijn ondertussen bijbesteld, dus de collectie is weer compleet.

Het overgrote deel is gelukkig goed uit het vriesdroogproces gekomen en kan weer terug in de kast. Er blijft vaak wel restschade over, zoals een lichte verkleuring of golvend papier. Dit laatste kan pagina voor pagina gevlakt worden. Bij vaak geraadpleegde en unieke werken kunnen we dat gaan doen. Alles wat terug in de bibliotheek wordt geplaatst, is qua tekst echter goed te lezen en voor onderzoek te raadplegen. 

In dit filmpje zie je de moeite die het kan kosten om de vast gekleefde pagina’s los te maken. Deze publicatie is niet meer te redden. Het deed ons denken aan een artikel uit 2009 in ons vroegere tijdschriftje De Lancier (wie kent het nog?). Marcel (toen nog werkzaam bij restauratieatelier De Tiendschuur) vertelde over de klank van papier. Door papier te restaureren, krijgt het zijn klank weer terug. Maar de klanken van deze geplakte pagina’s uit het filmpje, beloven toch niet veel goeds…