Wie met beelden van anderen werkt, krijgt onvermijdelijk te maken met auteursrechten. Voor de beeldcollectie van Regionaal Archief Tilburg wordt continue onderzoek verricht naar de rechthebbenden van beeldmateriaal. Dit is echter een lastige zoektocht, omdat de maker van een foto vaak met veel moeite, of helemaal niet, te achterhalen is. Net als onze collega archieven hebben we in Tilburg als doel om zoveel mogelijk historisch materiaal toegankelijk te maken voor het publiek. Waarbij de auteursrechten altijd zorgvuldig worden afgewogen.
Een korte voorgeschiedenis
In 2018 zorgde een uitspraak van de kantonrechter echter voor een schokgolf bij archiefdiensten door heel Nederland. In de zogenoemde zaak Roovers werd geoordeeld in het nadeel van Erfgoed Leiden en omstreken. De erfgoedinstelling had foto’s online geplaatst van een onbekende fotograaf, die later door de aanklager werden aangemerkt als van fotograaf Roovers, over wiens auteursrechten de aanklager beschikte. Vanwege deze rechtszaak gingen bij erfgoedinstellingen door het hele land afbeeldingen uit voorzorg op zwart. Bij Regionaal Archief Tilburg verdwenen destijds honderden afbeeldingen van de beeldbank. Tot nu.
Terug in de beeldbank
Dit jaar werd in hoger beroep een nieuwe uitspraak gedaan, die voordeliger is voor de erfgoedsector. Op prentbriefkaarten voor 1950, waarvan de maker onbekend is, rusten geen auteursrechten meer. Dit betekent dat in de beeldcollectie van Regionaal Archief Tilburg vanaf vandaag ruim 700 ansichtkaarten weer getoond worden en beschikbaar zijn voor beeldaanvragen.
Zo kunnen we weer een kijkje nemen rondom de Heuvel omstreeks 1900 (foto 653949). Het beeld is bijna onherkenbaar. Op straat zien we een hondenkar en mensen in een rijtuig, en aan de rechterkant staat nog de voetgangersbrug over het spoor. De enige herkenning vindt ons moderne oog in de torenspitsen van de Heuvelse kerk op de achtergrond.
Dit geldt ook voor Cisterciënzer Abdij "O.L.V. van Koningsoord" in het centrum van Berkel-Enschot (foto 061826). Het terrein is tegenwoordig gevuld met winkels, horeca, woningen en een bibliotheek, maar tot 2009 heerste hier achter gesloten poorten een serene rust. Deze ansichtkaart uit 1936 toont de zusters aan het werk in de grote tuin rondom het complex.
Onder de weer opengestelde afbeeldingen bevindt zich ook dit vertederende plaatje van Medisch kinderdagverblijf Kleuterheil omstreeks 1936 (foto 046355). Verplegend personeel nuttigt met de kleuters het middagmaal.
Bekijk hier de volledige collectie ansichtkaarten van Regionaal Archief Tilburg. Aan de hand van de filters zoek je eenvoudig naar historische beelden van je eigen woonplaats.
Beeld voor de toekomst
Het is de hoop dat in de toekomst de beeldbanken van erfgoedinstellingen juist verder gevuld raken, in plaats van verschralen door juridische procedures. Aan de hand van intensief onderzoek naar rechthebbenden en een kritisch oog op nieuwe aanwinsten streeft Regionaal Archief Tilburg naar een rijk gevulde beeldcollectie. Een collectie voor de toekomst met beelden die beschikbaar zijn voor iedereen.
