Het project om kleinere archieven toegankelijk te maken vordert gestaag. We kunnen met trots melden dat de volgende archieven afgelopen tijd zijn beschreven door Elton Raven:
2211. Burgerlijk Armbestuur Baarle-Nassau, (1819) 1854-1967, 1,875
meter.
De instelling van het Burgerlijk Armbestuur was een gevolg van de Armenwet in 1854. Hiermee ontvingen hulpbehoevenden een recht op bedeling door de gemeente. Tot die tijd waren hulpbehoevenden vaak afhankelijk van kerken. Voor de ouderenzorg en -voorzieningen werd al in mei 1947 een wet van kracht, de zogenaamde ‘Noodvoorziening voor ouden van dagen’. Hierdoor konden mannen en alleenstaande vrouwen vanaf 65 jaar stoppen met werken en ontvingen ze een geldbedrag van de overheid. De wet is een voorloper van de Algemene Ouderdomswet (AOW), die in 1957 in werking trad. De verantwoordelijke staatsman was (vadertje) Willem Drees.
Vanaf 1965 trad de Algemene Bijstandwet in werking, waardoor er een einde kwam aan de gemeentelijke bedeling. Het Burgerlijk Armbestuur werd daarna opgeheven.
2412. Gemeentelijk Electriciteitsbedrijf te Terheijden,
1915-1933, 3,5 meter.
De vroegere gemeente Terheijden hoort vanaf de laatste gemeentelijke herindeling in 1997 tot de gemeente Drimmelen. Het archief van het elektriciteitsbedrijf is jarenlang bewaard op het gemeentehuis in Terheijden en vanaf de jaren negentig overgebracht naar het toenmalige Regionaal Archief West-Brabant, locatie Oosterhout, en vanaf juni 2004 bij het Regionaal Archief Tilburg. Nu de wat grotere archieven inmiddels toegankelijk zijn, kan er begonnen worden om ook de kleinere archieven te beschrijven.
Een gemeente had vroeger soms taken, die in deze tijd vaak door particuliere bedrijven zijn overgenomen. Een goed voorbeeld is hiervan is levering elektriciteit aan burgers en ondernemers. Je kunt het je bijna niet meer voorstellen, maar voor 1914 was er geen elektriciteit. Het waren vooral stoomketels, die zorgden voor de energievoorziening bij bedrijven. Dat veranderde rond in de jaren 1909-1914. Provinciale Staten van Noord-Brabant stelde een commissie in om te onderzoeken of er een elektriciteitsfabriek in Noord-Brabant kon worden opgericht. Een provinciale verordening uit 1912, aangepast in 1915, bepaalde dat de plaatselijke gemeenten zorg moest dragen voor de distributie. De provincie zelf richtte de Provinciale Noordbrabantsche Electriciteits-Maatschappij (P.N.E.M.) op te richten. Verschillende gemeenten zoals 's-Hertogenbosch en Tilburg werden tevens aandeelhouders.
Het gemeentelijke elektriciteitsbedrijf Terheijden was samen met de politiewoning, verwarmingskelder, kolenbergplaatsen, politiekamer, arrestantenlokalen, brandweerruimte en een wachtlokaal voor buspassagiers gehuisvest in het in 1929 gebouwde gemeentehuis Terheijden (bron: Jaarboek de Oranjeboom 19 (1966) p. 99). Tussen de gemeente en de N.V. Provinciale Elektriciteitsmaatschappij (P.N.E.M.) werd een overeenkomst gesloten over de levering. De samenwerking verliep niet altijd even soepel, in 1924 vraagt de burgemeester Terheijden zich openlijk af of gemeenten, die het contract zouden opzeggen, in het donker zouden worden gezet (Bron: Nieuwe Tilburgse Courant 12-12-1924). Er werd verlies geleden door de gemeente en uiteindelijk werd het bedrijf overgedragen aan de P.N.E.M.
Het archief bevat vooral registers met cijfers van de levering van stoom en elektriciteit. Dus als je voorouders toen in Terheijden woonden, loont het zeker de moeite om eens te kijken of de naam voorkomt in de registers. Maar wil je de geschiedenis van de elektriciteit eens op schrift stellen, is dit geen mooi onderwerp voor nadere studie ?
