Mortel, Jan Marie Joseph van de

Jan van de Mortel
Bidprentje, collectie Regionaal Archief Tilburg
Volledige namen	Jan Marie Joseph van de Mortel
Geboortedatum	16-07-1914
Geboorteplaats	Tilburg
Adres	Havendijk 11
Woonplaats	Tilburg
Burgerlijke staat	Gehuwd
Naam echtgeno(o)t(e)	Lamberta Theresia Josepha Andrea Blomjous
Beroep	Makelaar
Overlijdensdatum	11-10-1956
Plaats van overlijden	Nijmegen

In bewerking

Mortel, Jan Marie Joseph van de (geb. Tilburg 16-07-1914, gest. 14-10-1956 Nijmegen), actief in het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zoon van Jan Christiaan Alphonse Maria van de Mortel (1880-1947), burgemeester van Tilburg, en Josephina ‘Fien’ Eleonora Arnolda Maria Houben (1887-1966). Op 03-11-1952 trouwde hij te Tilburg met Lamberta Theresia Josepha Andrea Blomjous (1908-?). Van de Mortel overleed op 14-10-1956 in Nijmegen.

Achtergrond en jeugd

Jan van de Mortel werd op 16 juli 1914 te Tilburg geboren als zoon van Jan van de Mortel, griffier bij het kantongerecht, en Fien Houben. Het gezin Van de Mortel bestond uit acht kinderen; twee dochters en zes zoons. Jan was de op een na oudste. Van de Mortel senior bekleedde gedurende zijn leven verschillende openbare functies zoals griffier van het kantongerecht, voorzitter van de Raad van Arbeid, wethouder, burgemeester van Tilburg, lid van de Eerste Kamer van de Staten-Generaal. Jan groeide op in een villa aan de Sint Josephstraat 67. In 1930 vertrok hij naar Huize Katwijk, Raamweg 47 in Den Haag, een jongensinternaat onder leiding van Jezuïeten. Op het bijbehorende St. Aloijsiuscollege volgde hij de HBS. Alle jongens uit het gezin Van de Mortel verbleven in Huize Katwijk, behalve Caspar, die het kleinseminarie in Sint Michielsgestel volgde.

In het verzet

Van de Mortel kwam in het voorjaar van 1941 in het verzet terecht via contacten die hij onderhield met oud-militairen na de demobilisatie. Zijn rechtenstudie in Utrecht had hij opgegeven. Van de Mortel behoorde tot een verzetsgroep in Den Bosch. Deze had tot doel ‘Engelsen te helpen bij een eventuele inval en de Duitsers te betellen vernielingen uit te voeren’. De verzetsgroep steunde ook familieleden van zeelieden en gearresteerden financieel, door het verkopen van foto’s van het koninklijk huis. Daarnaast werkte de groep mee aan het verschijnen en distribueren van illegale bladen. De groep kwam meestal samen in een particuliere woning aan de Hekellaan in Den Bosch. Van daaruit werd ook contact gezocht met andere verzetsgroepen, bijvoorbeeld met de Tilburgse organisatie die onder leiding stond van Th. A. M. F. van Mierlo, directeur van de Gasfabriek. Minstens eenmaal per week pendelde Jan op en neer tussen Den Bosch en Tilburg. Hij nam foto’s en illegale bladen mee. Het materiaal werd in Tilburg afgeleverd bij ijzerhandelaar Jan Eras, die als contactpersoon fungeerde. Later was daar ook een zekere Michiel in huis. Eras en Michiel werden op 9 september 1941 gearresteerd in den Haag, waar ze met diverse groepen verbinding hadden. Van de Mortel had het vermoeden dat de SD na deze arrestaties een verklikker in de organisatie had. Op 14 december 1941 wordt Van de Mortel gearresteerd in de woning van zijn ouders in Tilburg ( St. Josephstraat). Hij werd overgebracht naar het Oranjehotel in Scheveningen. Daar bleef hij tot 12 maart 1942, waarna hij overgeplaatst werd naar Kamp Amersfoort. Vanaf juni 1942 zit Van de Mortel weer in het Oranjehotel, waar hij tot eind november blijft.

Gebeurtenis

Op 14 december 1941 werd hij in het ouderlijk huis gearresteerd vanwege zijn verzetsactiviteiten en overgebracht naar de strafgevangenis Scheveningen. Vervolgens naar Amersfoort, Vught en Sachsenhausen. Overleed in 1956 aan de gevolgen van zijn gevangenschap in diverse kampen. Georganiseerde illegale activiteiten Tilburg.

Bronnen en literatuur

• Regionaal Archief Tilburg, Archief 565, Collectie documentatie Tilburg 1940-1945, invnr.198
• Jan van de Mortel, Kamp Vught, januari 1943-september 1944 (Uitgave Stichting Archieven 1940-1945, Vught)